Powszechnie przyjmuje się, że pojęcia „prywatności” oraz „życia prywatnego” czy też „prywatnej sfery” są trudne do precyzyjnego zdefiniowania. W literaturze raczej można spotkać się z próbami wyliczania, wymieniania spraw czy okoliczności, które należą do objętej ochroną prawną prywatności. Warto zaznaczyć, że według słownika języka polskiego „prywatny” to dotyczący kogoś osobiście, stanowiący czyjąś własność, niezwiązany z żadną instytucją; niepaństwowy; osobisty; nieurzędowy.
Według doktryny oraz orzecznictwa sądów polskich do sfery prywatnej człowieka należy przede wszystkim:
- życie osobiste oraz rodzinne jednostki (w tym małżeństwo czy konkubinat);
- tożsamość i przeszłość jednostki;
- wyznanie i praktyki religijne;
- sfera intymna (w tym uczucia, zdrowie, życie seksualne);
- stan majątkowy (w tym informacje na temat wysokości wynagrodzenia za pracę, czy też stan zadłużenia);
- informacje dotyczące karalności, (w tym informacje o popełnionych przestępstwach lub wykroczeniach);
- sposób spędzania wolnego czasu, rozrywki, zainteresowania itp.
Zagadnienie prywatności, jako jednej z fundamentalnych kwestii w demokratycznym państwie prawnym, podniesione zostało do rangi konstytucyjnej. Tematyk ta uregulowana została w art. 47 Konstytucji, w myśl którego: „każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz o decydowaniu o swoim życiu osobistym. Warto zwrócić uwagę, że pojęcie „życia rodzinnego” zostało w Konstytucji wymienione odrębnie (obok życia prywatnego), tymczasem w doktrynie i orzecznictwie traktuje się „życie rodzinne” jako istotną część szeroko pojmowanego życia prywatnego. Również tzw. „życie osobiste”, wyraźnie wskazane w art. 47 Konstytucji, jest powszechnie traktowane po prostu jako część życia prywatnego. Składają się na nie takie elementy, jak: sposób spędzania wolnego czasu, wyznanie, życie towarzyskie, tryb życia czy też religia i światopogląd.
Zagadnienia ochrony życia prywatnego dotyczy również art. 51 Konstytucji, który stanowi: „nikt nie może być obowiązany inaczej niż na podstawie ustawy do ujawniania informacji dotyczących jego osoby (ust. 1) oraz „władze publiczne nie mogą uzyskiwać, gromadzić i udostępniać innych informacji o obywatelach niż niezbędne w demokratycznym państwie prawnym” (ust. 2). W zakresie ochrony prywatności doniosłe znaczenie mają również inne postanowienia Konstytucji, w tym: art. 49 Konstytucji, gwarantujący wolność i ochronę tajemnicy komunikowania się (tzw. „tajemnicę korespondencji”), art. 50 Konstytucji zapewniający nienaruszalność mieszkania (tzw. „mir domowy”) oraz art. 48 Konstytucji uznający prawo rodziców do wychowywania własnych dzieci zgodnie z przekonaniami.
W świetle przytoczonych rozważań należy pamiętać, że prawo jednostki do prywatności nie ma charakteru bezwzględnego. Jest to jednak fundamentalne prawo człowieka do życia własnym życiem, kształtowanym samodzielnie, według własnej woli i z maksymalnym ograniczeniem wszelkiej ingerencji zewnętrznej. Prywatność to zatem samoistne dobro, o przyrodzonym i stałym charakterze.
Komentarze
Pracownik — RE: Prawo do ochrony prywatności – najważniejsze informacje