Z klauzulami generalnymi mamy zatem do czynienia zawsze wówczas, gdy w przepisach prawnych Ustawodawca posługuje się takimi terminami jak zasada słuszności, dobra dziecka, zasada dobrej wiary albo należytej staranności bądź też dokonuje odesłania do pozaprawnych porządków normatywnych, takich jak zasady współżycia społecznego czy zasady uczciwego obrotu.

Najogólniej rzecz biorąc, dzięki zastosowaniu klauzuli generalnej prawo staje się zdecydowanie bardziej elastyczne a w konsekwencji również bliższe społecznemu poczuciu sprawiedliwości czy moralności. Klauzule generalne mają zatem fundamentalne znaczenie w procesie orzekania. Sądy, dokonując rozstrzygnięcia w konkretnej sprawie, a zatem analizując i oceniając konkretny stan faktyczny, mają możliwość uwzględnienia pewnych pozaprawnych kryteriów o dużej wadze ze społecznego punktu widzenia a jednocześnie zgodnych z prezentowaną przez sąd intuicją moralną. Taki luz interpretacyjny pozwala sądom na podejmowanie decyzji, które w poczuciu społecznym są bardziej sprawiedliwe i słuszne.

Można zatem przyjąć, że sąd (na którego dana klauzula nakłada obowiązek dokonania samodzielnej oceny), spełnia obowiązek interpretacji dwuetapowo. Po pierwsze, zobowiązany jest do ustalenia zasad i kryteriów, które będą przez niego brane pod uwagę w procesie oceniania (w każdym społeczeństwie funkcjonują bowiem reguły, które można zakwalifikować jako zasady współżycia społecznego). Po drugie, sąd ustala, które z wybranych wcześniej zasad (reguł czy też kryteriów) w danym przypadku są ważniejsze (donioślejsze) od pozostałych. Cały ten proces dokonuje się w procesie tzw. swobodnego uznania sędziowskiego.

Klauzule generalne obarczone są jednocześnie pewnymi wadami. Spór o stosowanie i wagę klauzul generalnych w prawie pojawił się dawno temu (już Arystoteles w swoich dziełach zastanawiał się nad rolą klauzul generalnych w procesie stosowania prawa!) i trwa do dziś.

W doktrynie często pojawia się np. zarzut zbyt dużej ogólnikowości klauzul, a zatem sprzyjaniu nadużywania swobody sędziowskiej, która pojawia się w momencie zastosowania w danej sprawie klauzuli generalnej.

W doktrynie przyjmuje się przy tym, że klauzule generalne są swego rodzaju nieuniknionym „złem koniecznym”, czyli po prostu konstrukcją, która jest Ustawodawcy niezbędna w procesie tworzenia prawa. Klauzule generalne mają zatem stanowić swoisty złoty środek pomiędzy prawem już istniejącym (stanowionym) a prawem o naturze dynamicznej, (które reaguje bieżąco na nowe zjawiska czy sytuacje społeczne). Bez wątpienia zasady współżycia społecznego - mimo że dotyczą bezpośrednio zachowania człowieka - same nie są normami prawnymi. Najczęściej jednak pokrywa się ona z istniejącą już normą prawną.

Najogólniej mówiąc, można zatem przyjąć, że zasady współżycia społecznego to pewne pozaprawne reguły postępowania, które są bezpośrednio powiązane z ogólnie przyjętymi w społeczeństwie (w danym czasie i miejscu) regułami etyczno-moralnymi.